19: gumar di la Cãzãclarlji = (om) dip fãrã arshini, tsi easti multu nearushinat; [adutsem aminti cã Cãzãclarlji easti unã hoarã Tisãlia, iu s-crescu gumari mãri sh-di-anami];
20: gumarlu la numtã nu s-cljamã = nu cljenj s-tsã yinã n casã, nu ti fats oaspi cu oaminj nibunj, nipilixits; nu fats hãiri cu oaminj tsi nu s-uidisescu trã lucrul tsi tsã lu-ai tu minti;
21: l-bãgãm pri gumar = l-featsim di-arshini dinintea-a laolui (ca tu chirolu veclju cãndu unã muljari nitinjisitã eara bãgatã pri-un gumar sh-priimnatã cu tãmpãnãlu prit hoarã);
22: macã lu schinj gumarlu, s-ashteptsã bishinj; nu-l cãrtea gumarlu, s-nu beasã = cãndu-l cãrteshti omlu arãu, s-nu ti-ashteptsi s-ai parti di lucri buni;
23: cari s-ameasticã prit gumari, clutsãts vai mãcã = zbor tsi s-dzãtsi tr-atselj tsi vor s-facã alishvirishi cu oaminj strãnghi, cari-ashteaptã fapti buni, ghinets, di la oaminj arãi;
24: gumarlu shi shtii pãhnia = shi shtii omlu di-iu yini, di iu lj-easti soea, shtii si-sh sta lu loclu-a lui, s-nu s-tindã ma diparti dicãt s-fatsi;
25: canda tini ti featsi Stãmãria sh-mini gumara? = him isea, cã sh-dolji him oaminj, amintats di-unã muljari;
26: la usha-a ta sã psuseascã gumarlu? = ca deapoea s-pistipseascã lumea cã tini-l vãtãmash shi s-ti bagã s-lu pãlteshti?;
27: nu poati a gumarlui, poati a sãmarlui; gumarlu ftiseashti, sumarlu agudeashti = zbor tsi s-dzãtsi tr-atsel cari, atumtsea cãndu nu poati s-da pri-atsel tsi lipseashti, da pri un altu tsi nu-ari vãrnã stepsu; di itia cã nu poati s-pidipseascã pi-atsel tsi stipseashti, sh-ca s-lji treacã inatea, omlu agudeashti un tsi nu-lj stipseashti;
28: gumarlu sapã loclu shi tut pi nãs lu-arucã = s-dzãtsi tr-atsel tsi s-agudeashti singur;
29: nj-lu leg gumarlu di par = mi asiguripsescu di-un lucru, di loclu tsi lu-am chiola;
30: s-mãshcã gumarlji, arãu va-nj njargã = semnu arãu, sh-nu va-nj njargã lucrili ambar;
31: ãnj fitã gumara = mi hãrsescu di un lucru njic, cã avui tihi, cã amintai tsiva tsi nu-ahãrzeashti mari lucru, tsi nu fatsi caishti tsi;
32: gumar cu leamni = un gumar ncãrcat cu-unã furtii di leamni)
{ro: măgar, măgăriţă}
{fr: âne, anesse}
{en: donkey}
ex: coarni am shi bou nu hiu, am sumar, nu hiu gumar, imnu shi scriu, shi dascal nu-nj hiu (angucitoari: zmelciul); caprã nitsi gumar earam, coarni shi sumar aveam (angucitoari: zmelciul); s-bat gumarlji tu pãhnii xeanã; gumarlu shi shtii pãhnia; mi-aleg ca gumarlu tu oi
(expr: nu hiu ca-alantsã di deavãrliga); u ligã ca gumarlu pri punti
(expr: u tsãni pi-a lui, strãmbã, nu sh-alãxeashti mintea); s-adrã ca tatãl a gumarilor
(expr: si ngrãshe multu); ti-adrash ca atsel (ca gumarlu) a orghilor; nj-adusi trei gumari cu leamni
(expr: trei gumari ncãrcats cu leamni); la poarta-a fucãrãlui psusi gumarlu; nu-l voi dip cã easti un gumar
(expr: om fãrã-arshini; niprãxit, abrashcu)

§ gumãrsescu (ghu-mãr-sés-cu) (mi) vb IV gumãrsii (ghu-mãr-síĭ), gumãrseam (ghu-mãr-seámŭ), gumãrsitã (ghu-mãr-sí-tã), gumãrsiri/gumãrsire (ghu-mãr-sí-ri) – prusvulsecu pri cariva cu purtarea tsi lj-u fac, tãsh canda easti un gumar
{ro: măgări}
{fr: (s’)insulter, offenser quelqu’un en le traitant comme un âne}
{en: insulting somebody by treating him like a donkey}
ex: l-gumãrsii, lj-dzãsh multi

§ gumãrsit (ghu-mãr-sít) (mi) adg gumãrsitã (ghu-mãr-sí-tã), gumãrsits (ghu-mãr-sítsĭ), gumãrsiti/gumãrsite (ghu-mãr-sí-ti) – prusvulsit di cariva tsi s-ari purtatã cu el dip canda eara un gumar
{ro: măgărit}
{fr: offensé par un traitement reçu comme celui donné à un âne}
{en: insulted by a treatment received similar to that reserved for a donkey}

§ gumãrsiri/gumãrsire (ghu-mãr-sí-ri) sf gumãrsiri (ghu-mãr-sírĭ) – atsea tsi fatsi un cãndu s-poartã cu cariva tãsh canda easti un gumar
{ro: acţiunea de a măgări; măgărire}
{fr: action d’offenser quelqu’un en le traitant comme un âne}
{en: action of insulting somebody by treating him like a donkey}

§ gumãric (ghu-mã-rícŭ) sm, sf gumãricã (ghu-mã-rí-cã), gumãrits (ghu-mã-rítsĭ), gumãritsi/gu-mãritse (ghu-mã-rí-tsi) – gumar njic; gumãrici, gumãrãts
{ro: măgăruş}
{fr: ânon}
{en: small donkey}
ex: ansãri niheamã ca gumãritsa

§ gumãrici (ghu-mã-rícĭŭ) sm, sf gumãrici/gumãrice (ghu-mã-rí-ci), gumãrici (ghu-mã-rícĭ), gumãrici/gumãrice (ghu-mã-rí-ci) – (unã cu gumãric)
ex: ncãlicai gumãricilu

§ gumãrãts (ghu-mã-rắtsŭ) sm, sf gumãrãtsã (ghu-mã-rắ-tsã), gumãrãts (ghu-mã-rắtsĭ), gumãrãtsi/gumãrãtse (ghu-mã-rắ-tsi) – (unã cu gumãric)

§ gumãrar (ghu-mã-rárŭ) sm gumãrari (ghu-mã-rárĭ) – atsel tsi ari vrundida-a gumarlor; atsel tsi dutsi gumarlji
{ro: cel ce ari grije or conduce măgarii}
{fr: celui qui prends soin ou conduit les ânes}
{en: the one who takes care or leadz the donkeys}

§ gumãrlãchi/gumãrlãche (ghu-mãr-lắ-chi) sf gumãrlắchi (gu-mãr-lắchĭ) – purtari urutã tsi sh-u-adutsi cu-atsea faptã di gumari
{ro: măgărie}
{fr: ânerie}
{en: foolish act or remark}
ex: aestã tsi-nj featsish easti mari gumãrlãchi; featsi nã gumãrlãchi di-nj cripa suratea di-arshini

§ gumãrescu (ghu-mã-rés-cu) adg gumãreascã (ghu-mã-reás-cã), gumãreshtsã (ghu-mã-résh-tsã), gumãreshti (ghu-mã-résh-ti) – ca di gumar; dãngã; dãnglãrã
{ro: măgăresc}
{fr: d’âne}
{en: foolish, like (of) a donkey}
ex: fapti gumãreshti

§ gumãrishcu (ghu-mã-rísh-cu) adg gumã-rishcã (ghu-mã-rísh-cã), gumãrishtsã (ghu-mã-rísh-tsã), gumã-rishti (ghu-mã-rísh-ti) – (unã cu gumãrescu)
ex: purni gumã-rishti (gumãreshti, ca di gumar), purni di Bosna

§ gumãreash-ti/gumãreashte (ghu-mã-reásh-ti) adv – ca di gumar
{ro: măgăreşte}
{fr: en âne, comme un âne}
{en: like a donkey}

§ gumarangath (ghu-ma-rán-gathŭ) sn gumarangathi/gumaran-gathe (ghu-ma-rán-ga-thi) – unã soi di earbã tsi creashti tu agri, locuri virani, uboari, mardzina di cãljuri, etc., cu truplu sãnãtos sh-disfaptu, mplin di schinj, cu frãndzã hãrãxiti tsi au ca dintsã cu schini di mardzini, cu lilici aroshi, albi icã galbini, adunati ca tufitsi tu-un tas; schin, chingher, schinlu-a tarlui, ciun, mãrãtsini, pãljur
{ro: mărăcine (spin) măgăresc}
{fr: ronce que les baudets mangent}
{en: spiny plumles thistle}
ex: gumarlu tu gumarangathi sh-greclu tu grãdinã xeanã

22: nj-acats ureaclja (urecljili) = (i) nu voi s-avdu, nu-nj yini s-pistipsescu atseali tsi avdu, mi-apurisescu, mi ciudisescu, mi-acatsã lãhtara; (ii) ahiurhescu s-cãntu;
23: li dipun (li-aplec) urecljili = nj-pari-arãu di tsiva (tsi-nj s-ari dzãsã i faptã, tsi-am pãtsãtã, etc.); mi tãpinusescu, cãtãdixescu, isihãsescu, dipun (apun, aplec) nãrli, lu-aspindzur caplu, etc.;
24: mi ncalicã pri ureclji = mi stãpueashti, fac cum ãnj si dzãtsi ta s-fac;
25: nj-si dutsi gura la ureclji = nj-easti multã foami; crep di foami; nj-gurleadzã matsãli; am unã foami di lup; nj-intrã luplu tu matsã; nj-aurlã luplu tu pãnticã; nji s-alãcheashti buriclu di foami, etc.;
26: lj-agiumshu la ureaclji = avdzã di mini;
27: lj-intrã prit unã ureaclji sh-lji easi pri-alantã = cum avdi tsiva, cum u-agãrshashti; nu va s-ascultã di urminia tsi-lj si da;
28: ascap ca prit urecljili-a aclui = mizi ascãpai dit unã catastasi greauã;
29: s-ts-u dzãcã preftul dupã ureaclji = s-mori, tra s-tsã dghivãseascã la cap preftul;
30: lu-avea mplin trastul, nica ureclji di gumar tsi nu-avea = s-dzãtsi tr-atsel tsi ari multi lucri tu trastu shi nu shtii tsi ari;
31: ureclj-azvarna = s-dzãtsi tr-astel tsi easti shpion, cari va s-aflã misticadz ascumtsà tra s-li spunã la dushman;
32: gura la ureaclji s-tsã yinã = blãstem: s-tsã si strãmbã gura di dãmblã, s-ti-agudeascã chicuta;
33: cãndu va-nj ved ureaclja = vãrãoarã;
34: (am borgi) pãnã di ureclji = (am borgi) multu mari, nu s-poati ma mari;
35: nu hiu gumar s-mi ncalits pri ureclji = nu hiu om sh-ahãt aplo tra s-mi-alas arãs di caritsido;
36: lu-acats luplu di ureclji = mi aflu tu-unã catastasi greauã mplinã di piriclji, iu pot s-pat nipãtsãtili;
37: tu zori sh-luplu acats di ureclji = cãndu nu pots s-fats altã soi, sh-ai mari ananghi di tsiva, va fats itsido tra s-tsã ndredz huzmetea)
{ro: ureche}
{fr: oreille}
{en: ear}
ex: cu ocljilj nu s-veadi, cu ureaclja s-avdi (angucitoari: vimtul); amirãlu ari ureclji di caprã; furlji-lj tãljarã unã ureaclji; bagã ordzul tu-unã ureaclji di disagã
(expr: tu-unã giumitati di disagã); saricã cu ureclji; va ti-adar ca ureclji di saricã!
(expr: va ti am ca un di cari nu-am ananghi, tsi nu nj-adutsi vãrã hãiri); vrãndalui cãmila coarni, pãnã sh-di ureclji shutã armasi; yinits ca s-lom di ureclji
(expr: s-ascultãm tsi s-dzãtsi); crishtinj, s-loats di ureclji
(expr: s-ascultats!); nu sh-loa di ureclji un cu-alantu
(expr: nu s-aduchea); s-nu-lj mãts urecljili
(expr: s-lu-alash isih) dzua tutã; arãurli gurleadzã di-ts lja urecljili
(expr: di ti asurdzãscu); easti fudul di ureclji
(expr: easti surdu, nu avdi ghini); lu shtiu, easti fudul di ureclji
(expr: easti surdu); sh-acãtsã urecljili
(expr: sta ciudisit, icã lãhtãrsit); adi, Costa, lu-avdu n cali cum sh-acãtsã urecljili
(expr: nchisi s-cãntã); draclu ti-alasã di ureclji
(expr: isihãseshti, arihãtipseshti); li dipusi urecljili
(expr: tãpinusi, cãtãdixi); ti ncãlicarã dratslji pri ureclji
(expr: intrarã dratslji tu tini, ti stãpuescu, fats cum vor dratslji); s-lu ncalicã pri ureclji
(expr: s-lu facã s-adarã cum vor nãsh); a lor nu lã si bati ureaclja
(expr: nu-lj mealã, nu lã easti fricã); a noauã nu nã si bati ureaclja
(expr: nu nã mealã); nu-nj si bati ureaclja
(expr: nu mi mealã, nu mi siclitsescu, nu-nj mãc inima); nã si dusi gura la ureaclji
(expr: cripãm) di foami; nã teasim s-lu lom di ureaclji
(expr: s-durnjim, s-lu furãm somnul); s-tsã u dzãcã dupã ureaclji
(expr: s-mori); nu li bagã di ureaclji tuti
(expr: nu li-aducheashti tuti, nu li tsãni minti tuti); nu ljau di ureaclji limba aestã
(expr: nu u-aduchescu, nu u cunoscu, nu u zburãscu limba); cai lja di urea-clji minciunjli a lui? (cari ascultã, cai lã bagã oarã, cari sh-bagã mintea la minciunjli a lui?)

§ uricljushi/uricljushe (u-ri-cljĭú-shi) sf uricljush (u-ri-cljĭushĭ) – ureaclji njicã
{ro: urechiuşă}
{fr: petite oreille}
{en: small ear}

§ uricljedz (u-ri-cljĭédzŭ) (mi) vb I uricljai (u-ri-cljĭáĭ), uricljam (u-ri-cljĭámŭ), uricljatã (u-ri-cljĭá-tã), uricljari/uricljare (u-ri-cljĭá-ri) – lu-acats di ureclji, lji li frec icã lu trag cãtrã nsus; l-trag di ureclji; l-fac sã-lj creascã urecljili, si s-facã ma mãri
{ro: trage de urechi; creşte urechile}
{fr: tirer les oreilles; accroître les oreilles}
{en: pull somebody’s ears; grow, enlarge one’s ears}
ex: uriclje (lj-criscurã urecljili mãri) ca un gumar; lu uricljai (l-trapshu di ureclji), lj-arupshu urecljili

§ uricljat1 (u-ri-cljĭátŭ) adg uricljatã (u-ri-cljĭá-tã), uricljats (u-ri-cljĭátsĭ), uricljati/uricljate (u-ri-cljĭá-ti) –
1: tsi easti traptu di ureaclji; tsi lj-ari cricutã urecljili; tsi ari ureclji mãri;
2: tsi ari ureclji (mãri) ca di gumar; dãngljat, dãngljinat
{ro: tras de urechi; cu urechile crescute, mari}
{fr: qui s’est fait tirer les oreilles; avec les oreilles accrues}
{en: with pulled ears; with grown, enlarged ears}
ex: easti uricljat (cu ureclji mãri); nu eshti uricljatã (nu tsã s-au traptã urecljili) di multu, ti-atsea azdisish ahãt

§ uricljari/uri-cljare (u-ri-cljĭá-ri) sf uricljeri (u-ri-cljĭérĭ) – atsea tsi s-fatsi cãndu crescu urecljili; atsea tsi s-fatsi cãndu cariva easti traptu di ureclji
{ro: acţiunea de a trage de urechi; de a-i creşte urechile}
{fr: action de tirer les oreilles; d’accroître les oreilles}
{en: action of pulling somebody’s ears; of growing, of enlarging ears}

§ uricljat2 (u-ri-cljĭátŭ) sm, sf uricljatã (u-ri-cljĭá-tã), uricljats (u-ri-cljĭátsĭ), uricljati/uricljate (u-ri-cljĭá-ti) – pravdã (om) cu ureclji mãri; pravdã tsi sh-u-adutsi cu un cal ma njic sh-cari easti sh-cu ureclji mãri; urincljat, gumar, mulã, tar, cãci, shonj, uci, tãronj, dãngã, dãnglãrã (fig: uricljat = un tsi ari ureclji multu mãri)
{ro: măgar; cineva cu urechi mari}
{fr: âne; bête (homme) avec des longues oreilles}
{en: donkey; someone with large ears}
ex: sh-u bãgã s-nu lj-ascapã uricljatlu (gumarlu); va ti mãc, uricljate (gumare)!; aduc gãletsli pri huilidzlji uricljats

§ urincljat (u-rin-cljĭátŭ) sm, sf urincljatã (u-rin-cljĭá-tã), urincljats (u-rin-cljĭátsĭ), urincljati/urincljate (u-rin-cljĭá-ti) – (unã cu uricljat2)
ex: urincljatlu (gumarlu) s-lu-acumpãrãm